Jan en Bertine Luttikhedde wonen in Buurse en hebben daar een melkveehouderij. Hun 140 melkkoeien worden twee keer per dag in een carrousel gemolken. De ouders van Bertine zijn actief betrokken bij de boerderij en ook hun 3 zoons helpen een handje mee. Een echt familiebedrijf dus!
Het jongvee, tot ongeveer één jaar, staat op het eigen bedrijf. Het jongvee, 60 stuks, van één tot twee jaar bevindt zich op ongeveer 2,5 km van het bedrijf bij de familie Berenbroek. Zij vormen samen met de familie Luttikhedde-Smelt een maatschap.
De keus voor een andere melkstroom
Tot 1 januari 2018 werd de melk geleverd aan de Zuivelhoeve, 20 jaar lang. “Maar zij kwamen met het voorstel om biologisch te worden. Daar hebben we over nagedacht, het zou grote impact op onze bedrijfsvoering hebben. We zijn in gesprek gegaan met diverse leveranciers en zo zijn we bij de A-Ware Food Group terecht gekomen, waar we nu de melk aan leveren. “En dan specifiek aan de zogenoemde ‘Albert Heijn Melkstroom” vertelt Bertine. Voor deze stroom zijn verschillende voorwaarden gesteld als; verplichte weidegang, stalvoeren volgens VLOG-EU (voer afkomstig uit 24 vastgestelde Europese landen), 10% kruidenrijk grasland, minimaal 70% gras(producten) in het rantsoen van de koe, maximaal 18.000 liter melk per ha grasland of 2,5 GVE (grootvee-eenheden) per ha grasland, jongvee moet minimaal 3 maanden naar buiten, gebruik van 100% groene stroom en er moet voor ieder dier een vreet- en ligplaats beschikbaar zijn. Onder andere door deze voorwaarden is de familie een maatschap aangegaan met de familie Berenbroek. Doel van deze melkstroom is om te komen tot kwaliteitsproducten waarvan de herkomst transparant is en die daarnaast op duurzame wijze zijn geproduceerd.
Melkprijs
Een tegenprestatie voor deze voorwaarden is een extraatje boven op de huidige melkprijs. “In 2018 werd de melkprijs voor onze melkstroom verhoogd met €0,03 en in januari 2021 werd dit nog eens verhoogd tot €0,05. Om die laatstgenoemde €0,05 te verkrijgen zijn weer extra voorwaarden gesteld, het werd ons niet cadeau gedaan. Zo mogen we het grasland niet scheuren, de kalveren moeten minimaal 4 maand op stro en er moeten koeborstels beschikbaar zijn in alle hokken. Konden we niet aan deze extra voorwaarden voldoen dan konden we ook niet meer leveren aan deze melkstroom”
Strategische bedrijfskeuze
“We mogen wel soja voeren, maar hij mag niet genetisch gemodificeerd zijn en hij moet afkomstig zijn uit één van de 24 VLOG-EU-landen. De soja die in dit segment dan nog overblijft en beschikbaar is, brengt per hectare te weinig op en is niet te betalen. Vandaar onze keuze voor soja vrij voeren” legt Jan uit. “Het is dus geen bewuste keuze geweest om soja vrij te voeren, wij hebben bewust voor de Albert Heijn Melkstroom gekozen, een strategische bedrijfskeuze en daar is dit dan een vervolg op”.
Van soja naar raap
Om tot de aanvulling van voldoende eiwit te komen is er gekozen voor raap en bierbostel. “Het eiwitgehalte is in de afgelopen jaren wel wat gestegen, het soja vrij voeren levert ons niet gegarandeerd een hogere melkproductie op maar het wordt er zeker niet slechter van. Er zijn altijd meerdere aspecten die meespelen zoals de inzet op de fokkerij en het welzijn en gezondheid van de dieren”. De raap was qua voerkosten de afgelopen jaren goedkoper en leverde een hoger fosfaatgehalte in het rantsoen op, dat is een voordeel ten opzichte van soja voeren.
Kostendaling in het krachtvoer
Het krachtvoer is uiteraard aangepast naar de gestelde voorwaarden. “Als we het afgelopen jaar kijken naar de referenties dan zijn we qua voerkosten van het krachtvoer gezakt. En de krachtvoerprijzen bevinden zich tevens onder de prijzen van de referenties. Dus ja, in die zin zit er zeker meerwaarde in deze aanpak van soja vrij voeren” aldus Jan.
Uitdaging in het rantsoen
De switch naar de nieuwe melkstroom heeft en had natuurlijk invloed op het rantsoen voor de dieren. De familie Luttikhedde-Smelt wordt al jarenlang begeleid door Harry Sloetjes van GIJS.
Voor Harry was dit een nieuwe uitdaging en hij is vol enthousiasme aan de slag gegaan met aangepaste rantsoenberekeningen. “Jan en Bertine kwamen bij mij met de mededeling dat ze melk wilden gaan leveren aan de Albert Heijn Melkstroom. Eigenlijk voldeden ze al aan heel veel voorwaarden, er moest vooral nog gekeken worden naar het rantsoen” vertelt Harry. “Ze voerden teveel mais, we moesten zien dat we die 70% gras(producten) konden behalen. Ik vond het direct een mooie uitdaging, een mogelijkheid om samen met ons team een stuk maatwerk te leveren!”
Harry heeft veel ervaring in de agrarische sector en leerde, net als vele anderen, dat raap een slecht product zou zijn en dat er vooral soja gevoerd moest worden. Deze mening heeft hij inmiddels zelf al helemaal bijgesteld. “De uitdaging was om te kijken hoe we raap in combinatie met andere bijproducten, zodanig konden mixen dat we tot een goed rendement zouden komen”.
“Tot onze verbazing ging het steeds beter. Het eiwitgehalte in de melk liep op, er kwam meer ruimte om fosfaat te voeren via de raap en uiteindelijk had het ook een positieve invloed op de mestboekhouding.”
Anders doen betekent ook andere getallen
Het bedrijf van Jan en Bertine is, en was, natuurlijk geen proefboerderij. “We hadden er geen controlegroep naast waarbij we konden kijken wat het verschil zou zijn als we juist wel soja zouden voeren” legt Harry uit. Alle risico’s en eventuele gevolgen werden daarom met Jan en Bertine gemonitord en in kaart gebracht. “Cijfers waren voor ons de leidraad. Wat dat betreft is de start van het Melkvee Innovatie Centrum van GIJS een hele goede zet. Op het MIC zijn we 28 september jl. gestart met een onderzoek over verschillende eiwit aanvullingen.
Toekomst
“We willen allemaal blijven consumeren en handelen. Dat is natuurlijk gunstig voor de economie maar de nadruk ligt nog steeds heel erg op de prijzen. Waarom komt onze bierbostel niet bij de Grolschfabriek vandaan? Waarom moeten we het van verder importeren? Ik zou echt graag zien dat we meer gebruik maken van lokale en regionale handel, indien mogelijk” vertelt Bertine.
Positieve invloed
Na de invoering van de zogenoemde VLOG is Harry met zijn collega’s gaan kijken naar de mogelijkheden. Een groot gedeelte van de klanten van Harry voert inmiddels soja vrij. En dan vooral met het oog op de kosten; soja is veel duurder en het blijkt dus dat dit prima vervangen kan worden door een goede mix van raap en bijproducten. Flexibiliteit en vakidioten met een beetje lef maken deze keuze tot een succes.
